Licht overdag

Op een Dementiecongres vertelde ik, zoals altijd in de Presentatie Basiskennis Dementie, dat licht voor alle mensen en zeker voor mensen met dementie waanzinnig belangrijk is. En dat Prof. Dick Swaab tijdens de campagne Het Fitte Brein daarover zelfs schreef:

“Licht stimuleert de biologische klok en verbetert daarmee een gezond slaap/waakritme, het vermindert de onrust en verbetert de stemming. Daarnaast verbetert het ook het geheugen en de andere verstandelijke vermogens. Hiermee hebben we iets in handen waarmee we de gevolgen van de ziekte van Alzheimer kunnen verminderen.”

In een ander zaaltje beweerde iemand echter dat je ‘s-middags de omgeving van mensen met dementie lekker donkerder moet maken zodat ze kunnen slapen… Dat stond haaks op mijn pleidooi voor ‘licht’ en haaks op het gedachtegoed van Anneke van der Plaats dus hebben we iets uit te leggen. Hierbij dus die uitleg:

Paul & Anneke

Anneke van der Plaats, op wiens gedachtegoed het congres en mijn presentatie daar namens de Anneke van der plaats Foundation uiteraard  gebaseerd waren, leerde al veel eerder dan Swaab over het belang van veel licht overdag en van geen gordijnen dicht doen om mensen overdag echt te laten slapen (nadelig voor de nachtrust) maar wel lekker loungen/dutten met gewoon veel licht en zelfs een muziekje of een video aan. In Anneke’s eigen woorden zoals die op 8 juni 2008 door Bob Verbraeck zijn opgeschreven:

Principe 8: Dementerenden hebben minder behoefte aan slaap en meer behoefte aan dutten en veel licht overdag.

Het is bekend dat ouderen minder behoefte hebben aan slaap. Vaak is een echte diepe slaap (de zogenaamde r.e.m. slaap of droomslaap) van 4 tot 6 uur voldoende. Het wakker zijn neemt dus in een etmaal een grote plaats in. Naast de diepe slaap bestaat ook nog de zogenaamde slow-sleep. Dit is een soort dutten, die een goede lichamelijke opknapper geeft.

Dementerenden zouden eigenlijk vele uren moeten dutten. Het echte slapen, de r.e.m. slaap moet het liefst ’s nachts gebeuren. Het dutten kan ook overdag. Hierbij moeten we er wel voor zorgen, dat de dementerende niet in de r.e.m. slaap terecht komt (dit merk je wanneer je in een stoel in slaap valt en je hoofd opeens voorover valt). De dementerende moet dus echt kunnen loungen. Tijdens dit loungen kan muziek aanstaan of kan een rustige videofilm gespeeld worden. Vooral na het middageten vinden dementerenden dit erg prettig. Dit betekent dat ze overdag niet naar bed gebracht worden, want daar vallen ze echt in slaap en dat is weer nadelig voor de nachtrust. Een ideale dagindeling zou kunnen zijn dat men rond één uur de lunch gebruikt en daarna tot minstens drie uur kan dutten. Om half vier beginnen dan de activiteiten tot zeker half zes. Dan wordt ook de ‘namiddag-dip’ opgevangen en duurt de avond minder lang. Dus geen activiteiten vroeg in de middag!

Uit recent onderzoek blijkt dat dementerende bewoners overdag veel te weinig licht krijgen. Eigenlijk zou er een “zee” van licht moeten zijn: helderwitte, hoge plafonds waarop sterke gloeilampen schijnen zodat het licht massaal weerkaatst. Liever geen zonneschermen die bij ieder straaltje zon naar beneden gaan. Maar ’s avonds wél schemeren met dichte gordijnen, schemerlampjes en open haard vlammetjes of een ondergaande zon op de video. Dit alles maakt dat men makkelijker naar bed wil en beter slaapt.

Behalve dat ik dit geen ‘principe’ maar een ‘inzicht’ noem leg ik het dus ook zo uit in mijn basispresentatie. Als u meer wilt weten/leren of ook een presentatie wilt dan hoor ik dat graag.

~Paul Jansen